Przyczyna zewnętrzna wypadku przy pracy

  Pojęcie przyczyny zewnętrznej wypadku przy pracy

- przyczyną zewnętrzna może być nie tylko narzędzie pracy, ale także siły przyrody, a nawet praca i czynność samego poszkodowanego np.wysiłek fizyczny związany z przemieszczaniem ciężarów nawet z zachowaniem dopuszczalnych norm (uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963 r. nr III PO 15/62 (OSNCP 1963 r., zeszyt nr 10), zgodnie z którą: cechy przyczyny zewnętrznej może mieć nadmierny wysiłek fizyczny lub psychiczny związany z pracą, jeśli może on być za taki uznany dla określonej osoby- ze względu na stan wydolności jej organizmu , jak również działania lub zaniedbania różnych osób. 

Istotne jest, by zdarzenie wywołane zostało czynnikiem pozostającym na zewnątrz organizmu pracownika).

"Przyczyna zewnętrzna, w przeciwieństwie do przyczyny wewnętrznej, nie musi występować jako wyłączna. Przy zbiegu obu rodzajów przyczyn - uaktywnienie się schorzenia samoistnego (mogącego samodzielnie występować jedynie jako przyczyna wewnętrzna) pod wpływem czynnika zewnętrznego (przyczyny zewnętrznej) – spełniony jest warunek do uznania określonego zdarzenia za wypadek. Przykładem może być perforacja wrzodu żołądka pod wpływem wysiłku fizycznego. Przy takim zbiegu przyczyn nie ma zastosowania zasada szacowania stopnia wpływu każdej z przyczyn na powstanie urazu i jego skutki. Pogląd ten potwierdza również stan późniejszego orzecznictwa sadowego". Źródło:www.pip.gov.pl

ORZECZNICTWO SĄDOWE NA TEMAT PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNEJ

2005.02.09 wyrok SN III UK 192/04 OSNP 2005/17/276Występowanie w grudniu przejawów zimowej pogody (śnieg, mróz, lód, śliska nawierzchnia itp.) jest zjawiskiem typowym w polskiej strefie klimatycznej, więc stres pracownika dojeżdżającego do pracy środkiem komunikacji publicznej związany z przemieszczaniem się z domu do przystanku autobusowego nie może być kwalifikowany jako współistotna zewnętrzna przyczyna zawału serca doznanego w trakcie odbywania drogi do pracy.

2001.06. 19 wyrok SN II UKN 419/00 OSNP 2003/5/136 Nadmierny wysiłek pracownika przy dźwiganiu ciężarów może być uznany za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy, także wtedy, gdy przestrzegane były normy określone w rozporządzeniu Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 1 kwietnia 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów (Dz. U. Nr 22, poz. 89).

2000.11.22 wyrok SN II UKN 63/00 OSNP 2002/13/316 W sytuacji, gdy podczas pracy pracownika cierpiącego na chorobę niedokrwienną serca wystąpiły dwa zdarzenia o charakterze przyczyny zewnętrznej, tj. stres psychiczny i wysiłek fizyczny, które ocenione osobno nie mogłyby stanowić przyczyny zewnętrznej wypadku przy pracy - zawału serca, wymaga oceny związek zachodzący między tymi zdarzeniami w takim sensie, czy stres psychiczny, który spowodował skurcz mięśni wieńcowych i niedokrwienie mięśnia serca, nie przyczynił się do powstania zawału wtedy, gdy pod wpływem wysiłku fizycznego może pogłębić się niedokrwienie mięśnia serca, a w jego wyniku nastąpił zawał.

2000.02.22 wyrok sądu apelacyjnego III AUa 864/99 OSA 2001/10/37 w WarszawieStres związany z wykonywaniem pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych jest cechą tych obowiązków i jako taki nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 30 z 1983 r., poz. 144 z późn. zm.), chyba że jest nadmierny i został spowodowany nadzwyczajnymi okolicznościami zaistniałymi w czasie i miejscu pracy.

1999.11.23 wyrok SN II UKN 208/99 OSNP 2001/5/172 Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy na podstawie aktualnego okresowego zaświadczenia lekarskiego, zawierającego obiektywnie błędną ocenę jego zdolności do pracy, stanowi zewnętrzną przyczynę wypadku w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 z późn. zm.).

1999.08.18 wyrok SN II UKN 87/99 OSNP 2000/20/760Zewnętrzną przyczyną sprawczą wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny - w istniejących warunkach - wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym (np. choroba serca- czy płuc" dopisek własny")\.

1999.08.05 wyrok SN II UKN 74/99 OSNP 2000/19/731Dla uznania za udowodnioną zewnętrznej przyczyny wypadku przy pracy nie jest wystarczające stwierdzenie, że pracownik wykonywał czynności ze szczególnym przeciążeniem fizycznym lub psychicznym, ale konieczne jest także powiązanie tego faktu ze skutkiem w postaci uszczerbku jego zdrowia.

1999.06.30 wyrok SN II UKN 22/99 OSNP 2000/18/696Ocena nadmierności wysiłku fizycznego wymaga uwzględnienia możliwości fizycznych i psychicznych pracownika, w tym jego wieku i kondycji w dniu wypadku, która zależy także od tego, czy pracownik przystąpił do pracy po okresie dłuższego odpoczynku (urlopu), czy też wykonywał ją przemęczony dotychczasową jej intensywnością i rozmiarem oraz bez odpoczynku przez dłuższy czas.

1998.02.18 wyrok SN II UKN 529/97 OSNP 1999/4/144Wypadek wskutek poślizgu samochodu jest spowodowany przyczyną zewnętrzną w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), a fakt, że doszło do niego wyłącznie na skutek nadmiernej prędkości i nieostrożności poszkodowanego pracownika może mieć jedynie wpływ na zakres uprawnień odszkodowawczych (art. 8 ust. 1 tej ustawy).

1999.02.11 wyrok SN II UKN 472/98 OSNP 2000/7/292Stres psychiczny wywołany nieporozumieniem z przełożonym pracownika może być - zależnie od źródeł i przebiegu konfliktu - kwalifikowany jako zewnętrzna współprzyczyna udaru mózgu, gdy przełożony niewłaściwie czyni użytek z kompetencji do wydawania podwładnym poleceń dotyczących pracy.

1999.01.22 wyrok SN II UKN 443/98 OSNP 2000/6/237 Nieudzielanie pomocy pracownikowi, który zasłabł w miejscu pracy, stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 z późn. zm.).

1997.12.16 wyrok SN II UKN 407/97 OSNP 1998/21/644Stres związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest cechą tych obowiązków i nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną zawału serca (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 z późn. zm.), chyba że jego gwałtowny charakter jest wynikiem rażąco nietypowych warunków pracy.

1997.10.02 wyrok SN II UKN 281/97 OSNP 1998/15/456Kwalifikacja prawna zawału serca jako wypadku przy pracy wymaga wykazania, że przyczyna zewnętrzna tego zdarzenia pozostawała w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 z późn. zm.).

1997.05.21 wyrok SN II UKN 130/97 OSNP 1998/7/219Pozostające w związku z wykonywaniem pracy zdarzenie zewnętrzne, które było sprawczym czynnikiem nagłego i gwałtownego pogorszenia samoistnych schorzeń pracownika wyczerpuje przesłanki prawne uznania go za wypadek przy pracy.

1984.02.10 uchwała SN III UZP 21/83 OSP 1985/1/20Zagrożenie epidemiologiczne pracownika chorobą wścieklizny wywołane narażeniem się przez niego na styczność z zakażonym zwierzęciem w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi - jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144).

Zagrożenia wypadkowe przy eksploatacji wózków widłowych

 Wózki widłowe są maszynami eksploatowanymi w magazynach przy pracach załadunkowych  gdzie często nie przestrzega się elementarnych zasad bezpieczeństwa.

Nie ma dokładnych statystyk na temat wypadków przy pracy spowodowanych przez operatorów wózków widłowych podczas eksploatacji tychże wózków. Zgłaszane są tylko wypadki ciężkie i śmiertelne.

Służba BHP winna bardziej przyjrzeć w jaki sposób eksploatowane są w jego zakładzie wózki i czy są opracowane instrukcje bezpiecznej eksploatacji , kontroli sprawności wózka przed rozpoczęciem pracy, przeglądów okresowych, sygnalizacji , wyznaczenia dróg do  poruszania się wózkami.oraz prawidłowego oznakowania tychże dróg, czy przeprowadzane są okresowe przeglądy przez Dozór Techniczny  itd.

Nie stosujmy gotowych instrukcji zakupionych , możemy je wykorzystać jak ramę do opracowania instrukcji w zależności od specyfiki zakładu.

Poniżej przedstawiam przykładowe zagrożenia wypadkowe przy eksploatacji wózków widłowych które można wykorzystać przy ocenie ryzyka zawodowego oraz opracowania instrukcji bezpiecznej ich eksploatacji .

1) przygniecenie lub uderzenie wózkiem,

2) utrata stateczności wózka i jego przewrócenie się,

3) upadek ładunku w wyniku złego ułożenia lub przeładowania wózka,

4) niesprawność układu kierowniczego lub układu hamulcowego, układu hydraulicznego

5) błędem operatora,

6) brakiem osłon na koła,

7) brawura

8) brak odpowiedniej sygnalizacji ostrzegawczej

9) brak procedur bezpiecznych metod pracy przy transporcie wewnątrz zakładu

10) brak odpowiedniego nadzoru

11) brak uprawnień do kierowania

12) nieodpowiednie zabezpieczenie przewożonego ładunku

13) brak szkoleń z zakresu prawidłowej i bezpiecznej eksploatacji obsługi

14) brak okresowych przeglądów 

15) nieprowadzenie szkoleń  z zakresu bezpiecznego zachowania się pracowników współpracujących z operatorami wózków widłowych  

16) nieodpowiednia osłona lub jej brak

17) uderzenie przez spadające ciężary

18) niestosowanie kasków ochronnych
19) eksploatacja wózka niezgodnie z przeznaczeniem 
Bodźcem do napisania tegoż artykułu był wypadek przy pracy z zastosowaniem  ładowacza Panoramic do pracy polegającej  na malowaniu elewacji zewnętrznej budynku magazynowego.

Przyczyny wypadków przy pracy na wysokości

 Praca na wysokości należy do jednych z najbardziej niebezpiecznych prac ,upadek z wysokości  jest bardzo często przyczyną wypadków, zazwyczaj są to wypadki ciężkie i śmiertelne.


Podstawowe określenie pracy na wysokości  zawiera Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 .09.1997r w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póź. zm. ( Dz.U.z 2003r ,Nr 169.poz 1650): jest to praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości , na jakiej znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

1. osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5m pełnymi ścianami
2. wyposażona jest  w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy na wysokości są:

1. Utrata równowagi i upadek podczas pracy z wykorzystaniem maszyn i urządzeń użytkowanego przez pracownika znajdującego się na wysokości
2. Stosowanie niewłaściwego środka ochrony zbiorowej (urządzeń zabezpieczających) lub jego braku, co  w konsekwencji prowadzi do upadku z wysokości w tym:

• niewłaściwe  odgradzanie  stref niebezpiecznych

       - niewłaściwe balustrady ochronne w strefach  zagrożonych upadkiem z wysokości
       - lokalizowanie balustrad ochronnych na dachu budynku oraz stropach w zbyt małej odległości  od       krawędzi
       - prace na stropie budynku zabezpieczonego tylko balustradą z górną poręczą ochronną  (spowodować może to  w wyniku potknięcia się wypadnięcie pracownika pod poręczą)
      - ogradzanie krawędzi dachów lub stropów, na których prowadzone są prace na wysokości tylko za pomocą szarf prowadzonych bezpośrednio po linii krawędzi ( nie jest to zabezpieczenie , a jedynie informacja o zagrożeniu)

• nieoznakowanie miejsc stwarzających  zagrożenie upadkiem z wysokości
• niewyznaczenie stref niebezpiecznych wokół otworów w dachach w czasie prowadzenia tam prac
• brak zakotwiczeń ruchomych rusztowań
• niewłaściwa organizacja robót
•  niewłaściwe zachowanie się pracownika
• lekceważenie zagrożenia przez pracownika
• stosowanie nieodpowiednich środków ochrony indywidualnej lub ich brak.